حسن روحانی (با نام پیشین حسن فریدون؛۴ زادهٔ ۹ دی ۱۳۲۷ (در شناسنامه: ۲۱ آبان ۱۳۲۷)۵ در سرخه، استان سمنان۶) روحانی و سیاستمدار ایرانی، رئیسجمهور فعلی جمهوری اسلامی ایران، استاد پژوهشی مرکز تحقیقات استراتژیک۷ و همچنین نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری از سال ۱۳۷۸،و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از سال ۱۳۷۰ است.روحانی از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۴ دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و رئیس تیم هستهای و مذاکرهکننده ارشد ایران با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هستهای ایران۱۰:۱۳۸، از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۲ عضو شورای عالی امنیت ملی به نمایندگی از رهبر جمهوری اسلامی ایران ۱۱ و از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۲ رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز بوده است.۱۲
وی سابقه پنج دوره نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی را دارد و نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در دوره چهارم و دوره پنجم، بوده است.۱۲
در ۲۲ فروردین ۱۳۹۲، حسن روحانی با نام «دولت تدبیر و امید»، شعار اعتدالگرایی، نماد کلید و رنگ بنفش برای انتخابات ریاست جمهوری رسماً اعلام نامزدی کرد.۱۳۱۴ وی در ۱۷ اردیبهشت، با حضور در ستاد انتخابات وزارت کشور، نام خود را برای رقابت ۲۴ خرداد ثبت کرد.۱۵۱۶ سرانجام وی با اعلام وزارت کشور با کسب ۱۸٬۶۱۳٬۳۲۹ رأی رسماً به عنوان هفتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد.۱۷
حسن روحانی اولین رئیس جمهور ایران است که بعد از انقلاب ایران، با رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، ارتباط برقرار نمود. این ارتباط با پرزیدنت باراک اوباما و از طریق مکالمه تلفنی صورت گرفت.۱۸ همچنین او اولین رئیس جمهور ایران است که بعد از انقلاب اسلامی با نخست وزیر انگلیس، دیوید کامرون، به عنوان عالیترین مقام اجرایی انگلستان دیدار کرد
خانواده
در نوجوانی
حسن روحانی در سال ۱۳۲۷ در شهرستان سرخه در استان سمنان زاده شد. پدر وی حاج اسدالله فریدون در بازار سمنان مغازه داشت و نماینده آیتالله بروجردی بود۲۰ و به سبب مبارزات علنی علیه رژیم پهلوی، نخستینبار در سال ۱۳۴۱ دستگیر و به زندان افتاد و به دلیل استمرار مبارزات تا پیروزی انقلاب اسلامی بیش از ۲۰ بار دستگیر و زندانی شد.۲۱ پدر و مادرش (سکینه پیوندی۲۲) پیش از تولد حسن صاحب یک پسر و یک دختر میشوند که هر دو در کودکی درگذشتند. وی یک برادر و سه خواهر کوچکتر از خود هم دارد. برادرش حسین فریدون در نخستین روزهای پیروزی انقلاب فرماندار نیشابور و روزگاری فرماندار کرج بود، سپس سفیر جمهوری اسلامی ایران در مالزی شد و چند سال هم از سفرای ایران در سازمان ملل متحد بود و سپس مشاور وزیر امور خارجه شد. سه خواهرش طوبی، فاطمه و طاهره نام دارند که هر سه ازدواج کردهاند.۲۳ بنا به گفته حسن روحانی وی از یازده سالگی با کار در دوره تابستان با کشاورزی و قالیبافی مخارج تحصیلش را تأمین میکرد.۲۴ مادر روحانی، سکینه پیوندی در ۲۹ اسفند ۱۳۹۳ درگذشت.۲۵
او دارای ۳ پسر و ۲ دختر است که یکی از پسران وی (محمد روحانی) در سال ۱۳۷۶ درگذشته است. یکی از دختران حسن روحانی در اتریش زندگی میکند. همسر روحانی، صاحبه عربی خانهدار است و به فعالیت سیاسی و یا اجتماعی چندانی مشغول نیست.۲۶
روحانی در همایش بیمه سلامت همگانی در خردادماه ۱۳۹۳، مسئولیت پدرخواندگی دو کودک شیرخوار را برعهده گرفت.۲۷
تحصیلات
حسن روحانی در دوران طلبگی، دانشجویی و خدمت سربازی
حوزه
وی دوره ابتدایی را در سرخه و فراگیری دروس دینی را از سال ۱۳۳۹، نخست در مدرسه علمیه صادقیه در سمنان آغاز۲۸:۵۵ و سپس در سال ۱۳۴۰ در حوزه علمیه قم ادامه داد.۲۸:۷۶ وی از دروس و مباحث اساتیدی چون سید محمد محقق داماد، شیخ مرتضی حائری، سید محمدرضا گلپایگانی، سلطانی، محمد فاضل لنکرانی، محمد بهشتی و مرتضی مطهری و شیخ محمد شاهآبادی بهره برد.۲۸:۸۱۲۹
دانشگاه
او همزمان با تحصیلات حوزوی در سال ۱۳۴۸ به دانشگاه تهران راه یافت و در سال ۱۳۵۱ دانشنامه لیسانس خود را در مقطع کارشناسی در رشته حقوق قضایی اخذ کرد.۲۸:۳۰۹–۳۱۲حسن روحانی با ادامه تحصیل در بریتانیا، مدرک کارشناسی ارشد (M.Phil) در رشته حقوق عمومی به تاریخ ۱۹۹۵ میلادی (۱۳۷۳–۱۳۷۴) و دانشنامه دکتری (Ph.D) در رشته حقوق اساسی را از دانشگاه کلدونین گلاسگو به تاریخ ۱۹۹۸ میلادی (۱۳۷۶–۱۳۷۷) دریافت کرد.۳۰۱۲۳۱۳۲وی با کسب پروانه وکالت از کانون وکلای دادگستری مرکز در تاریخ ۱۳۸۶٫۰۸٫۰۱ وکیل پایه یک دادگستری شد.۳۳۳۴
حسن روحانی دارای مرتبه علمی استاد پژوهشی مرکز تحقیقات استراتژیک میباشد. وی به زبانهای عربی و انگلیسی مسلط است.۳۵
مصاحبه حسن روحانی با روزنامه جمهوری اسلامی «... در سال ۵۸ از دانشگاه لندن در رشته جامعهشناسی حقوقی دکتری گرفت...»
در ۵ و ۸ بهمن ۱۳۹۱، وبگاه ایرانالکشنواچ، دربارهٔ مدرک دکتری حسن روحانی گمانه زنیهایی را مطرح کرده۳۶۳۷ که براساس استعلام از دانشگاه گلاسگو میباشد، در حالی که روحانی با نام خانوادگی قبلی خود «فریدون» در دانشگاه کلدونین گلاسگو تحصیل کرده که دانشگاه دیگری است.۳۱ در وبگاه هرالد اسکاتلند (The Herald)، در اخبار آرشیوی، نام حسن روحانی با فامیلی قبلیاش (حسن فریدون Hassan Feridon) در لیست دورهای دانشآموختگان دانشگاه کلدونین گلاسگو دیده میشود.۳۸ نام پدر حسن روحانی، اسدالله فریدون و برادرش حسین فریدون است.۳۹
در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۲، ایرانالکشنواچ در پاسخ به ایمیل مرکز تحقیقات استراتژیک، ضمن اعلام نام صحیح دانشگاه، نماگرفتهایی را از وبگاه آن مرکز ارائه داده و مدعی شد که تحقیق و بررسی آنها موجب شده تا بیوگرافی رسمی حسن روحانی در وبگاه آن مرکز تصحیح شود. ایرانالکشنواچ، این مطلب را با گذشت ۳۲ روز از دریافت توضیحات و اعتراض آن مرکز منتشر کرد.۴۰
در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۹۲، وبگاه رسمی دانشگاه کلدونین گلاسگو اعلام کرد که رئیس جمهور آینده ایران در گذشته با نام «حسن فریدون» در آن دانشگاه تحصیل کرده و مدرک کارشناسی ارشد و دکتری خود را به ترتیب در سالهای ۱۹۹۵ و ۱۹۹۹ اخذ کرده است.۳۰۴۱
در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۹۲، دانشگاه کلدونین گلاسگو رسماً ویدئویی را از لحظه اهدای مدرک دکترای تخصصی به روحانی منتشر کرد.۴۲
پروفسور سید حسن امین، استاد سابق دانشگاه کلدونین گلاسکو –که استاد حسن روحانی بودهاست– در مصاحبهای با بیبیسی فارسی در پاسخ به سئوال خبرنگاری که پرسید «در اینترنت گفته شده بخشهایی از پروپزال آقای روحانی از روی نوشته دیگری کپی شده»، پاسخ داد:
«قطعاً این مسله دروغ است که پروپزال ایشون از روی نوشته دیگری کپی شدهباشه و من چنین چیزی اصلاً نشنیدم؛ برای این که، این به نوعی نتیجه و حاصل پروپزال ارائهشده بوسیله ایشون بود که با تغییرات وسیعی من در چند نوبت انجام دادم تا مقبول کمیسیون تحقیقات عالی دانشگاه قرار بگیرد».۴۳
روزنامه جمهوری اسلامی در زمان مدیرمسئولی سید علی خامنهای در ۱۹ اسفند ۱۳۵۸ و در مقدمه مصاحبهای با حسن روحانی مدعی شد: «{حسن روحانی} در سال ۵۸ از دانشگاه لندن در رشته جامعشناسی حقوقی دکترا گرفت». بعد از این گفتگو نام وی در لیست انتخاباتی ۱۹، ۲۱ و ۲۲ام ۱۳۵۸ اسفند حزب جمهوری اسلامی برای انتخابات مجلس اول، برخلاف یکم تا هجدهم اسفند از «حسن فریدون (روحانی)» به «دکتر حسن فریدون (روحانی)» تغییر یافت. بعلاوه براساس مدارک ثبتشده در معرفی نمایندگان مجلس اول، مندرج در سایت رسمی مجلس شورای اسلامی، روحانی دارای مدرک دکترای حقوق معرفی شده بود.۴۴۴۵
فعالیتهای سیاسی پیش از انقلاب
حسن روحانی در آغاز جوانی، فعالیت سیاسی خود را با پیروی از آیتالله خمینی آغاز کرد. وی از سال ۱۳۴۴، سفرهای تبلیغی و سخنرانی علیه حکومت وقت را در شهرهای مختلف ایران آغاز نمود و در همان نخستین سفر، توسط مأموران حکومتی بازداشت شد.۲۸:۲۳۲ وی در طول سالهای مبارزه بارها دستگیر و ممنوعالمنبر شد.۳۱
نخستین بکارگیرنده لقب «امام» برای روحالله خمینی
روحانی در آبان ۱۳۵۶، در مراسم بزرگداشت مصطفی خمینی در مسجد ارک تهران، برای نخستین بار لقب «امام» را برای آیتالله خمینی (رهبر در تبعید نهضت اسلامی) بکار برد.۴۶۴۷۲۸:۳۷۵
خروج از کشور
با تحت تعقیب قرار گرفتن توسط ساواک، به توصیهٔ آیتالله بهشتی و مرتضی مطهری از کشور خارج شد۲۸:۳۸۵ و مدتی به سخنرانی و تبلیغ برای دانشجویان خارج از کشور پرداخت و پس از ورود خمینی به پاریس، به او پیوست.۲۸:۴۱۰
دستگیری و بازداشت توسط پلیس انگلیس
حسن روحانی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، هنگامی که در اسکاتلند زندگی و تحصیل میکرده از سوی پلیس به ظن فعالیتهای سیاسی دستگیر شده است. پلیس بریتانیا در سال آخر رژیم پهلوی او را دستگیر و به بازداشتگاه منتقل کرده است.۴۸
پس از انقلاب
Wiki letter w cropped.svg
این بخش مقاله نیازمند گسترش است.
با پیروزی انقلاب، حسن روحانی در نخستین اقدام در سال ۱۳۵۸، به ساماندهی ارتش آشفته و پادگانهای از هم پاشیده پرداخت.۲۸:۵۱۵ وی در ابتدای انقلاب که بحث مناظره با گروههای مارکسیتی داغ بود به نقد افکار آنها میپرداخت وی در مناظره با رهبر مجاهدین خلق آنها رامتهم ساخته که میخواهند به زور و به تحریف و به تقطیع (انتخاب گزینشی) آیات قرآن، مطالب مارکسیستی را از قرآن درآورند و قرآن را بر آنها منطبق سازند. برخلاف آنها که مبارزه با امپریالیزم را در دوستی با شوروی میدانند ما این را در انقلابمان ثابت کردیم که در برابر شوروی و آمریکا هر دو ایستادهایم.۴۹
مجلس شورای اسلامی
حسن روحانی در کنار سید محمد خاتمی
حسن روحانی در سال ۱۳۵۹ به نمایندگی اولین دوره مجلس شورای اسلامی انتخاب شد و پنج دوره قانونگذاری به مدت بیست سال (از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۹) در مجلس حضور داشت. او نایب رئیس اول مجلس (در دورههای چهارم و پنجم) و رئیس کمیسیونهای دفاع (دورههای اول و دوم) و سیاست خارجی (دورههای چهارم و پنجم) بود.
حسن روحانی یکی از معروفترین نمایندگان مجلس دوم بود که در سال ۱۳۶۴ با نخستوزیری میرحسین موسوی مخالفت کردند. ماجرایی جنجالی که باعث شد تا نمایندگان مخالف به گروه ۹۹ نفر معروف شوند.۵۰
روحانی کاندیدای انتخابات مجلس ششم در شهر تهران نیز بود و در فهرست «جامعه روحانیت مبارز و پیروان خط امام و رهبری» و چکاد آزاداندیشان (فهرستهای جناح راست) و کارگزاران سازندگی قرار داشت اما موفق به ورود به مجلس نشد.۵۱
مسئولیتها در جنگ
فرمان آغاز عملیات کربلای ۵۵۲:۷۵۵
در دوران جنگ ایران و عراق، روحانی مسئولیتهای متعددی، از جمله عضویت در شورای عالی دفاع (از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۷)، عضویت در شورای عالی پشتیبانی جنگ و رئیس کمیسیون اجرائی آن (از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷)، معاونت فرماندهی جنگ (از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۴)، ریاست ستاد قرارگاه مرکزی خاتمالانبیاء (از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶) و فرماندهی پدافند هوایی کل کشور (از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۷۰) را برعهده داشت. روحانی یکی از ۳ نفری بود که به نمایندگی از هاشمی رفسنجانی، در گفتگوهای پنهانی با مک فارلین شرکت داشت.۵۳ روحانی بین سالهای ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۸ به معاونت جانشین فرماندهی کل قوا منصوب شد.۱۲۳۱ بعد از پایان جنگ، حسن روحانی به همراه تعدادی از فرماندهان سپاه و ارتش، نشان درجه دو فتح۵۴ و در مراسم دیگری در سالروز آزادسازی خرمشهر، به همراه جمعی دیگر از فرماندهان و مسؤولان پشتیبانی جنگ، نشان درجه یک نصر را از آیتالله خامنهای فرمانده کل قوا، دریافت کرد.۵۵ عضویت و ریاست شورای سرپرستی سازمان صدا و سیما از سال ۱۳۵۹ تا سال ۱۳۶۲ نیز از دیگر مسئولیتهای وی در دوران پس از انقلاب بوده است.۱۲۳۱
مسئولیتها پس از جنگ
پس از جنگ و با آغاز به کار دولت هاشمی رفسنجانی، حسن روحانی گزینه اول وی برای وزارت اطلاعات بود، اما این دو بر سر مسئله بودجه نتوانستند با هم به توافق برسند و علی فلاحیان به عنوان وزیر اطلاعات به مجلس معرفی شد.۵۶ روحانی پس از بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تشکیل نهاد شورای عالی امنیت ملی، سمت نمایندگی آیتالله خامنهای را در این شورا تا سال ۱۳۹۲ که به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد، در اختیار داشته۱۱ و به مدت ۱۶ سال (از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۴) در دورههای ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی دبیر شورای عالی امنیت ملی بوده است.۵۷۵۸ وی همچنین به مدت ۱۳ سال (از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ و از ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۴) مشاور امنیت ملی رئیس جمهور وقت بوده است.۱۲۳۱
روحانی از سال ۱۳۷۰ به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب۹ و تاکنون در این سمت فعالیت دارد.۵۹ وی ریاست کمیسیون سیاسی-امنیتی-دفاعی این مجمع را نیز برعهده دارد.۱۲۳۱
روحانی در انتخابات میاندورهای سومین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۲۹ بهمن ۱۳۷۸، از حوزه انتخابیه استان سمنان به نمایندگی مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد. در سال ۱۳۸۵ نیز به عنوان نماینده استان تهران به عضویت دورهٔ چهارم این مجلس برگزیده شد.۸ سمتهای وی در مجلس خبرگان، ریاست کمیسیون سیاسی-اجتماعی این مجلس (از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ و از ۱۳۹۲ تاکنون)۶۰ و عضویت هیئت رئیسه و ریاست دفتر دبیرخانه این مجلس در تهران (از ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷) بوده است.۱۲۳۱
دبیری شورای عالی امنیت ملی
حسن روحانی در ۲۲ آبان ۱۳۶۸ به عنوان نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی منصوب شد.۶۱ او از سال ۱۳۶۸ به مدت ۱۶ سال مسئولیت دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی را بر عهده داشت؛ سمتی که در دولت هاشمی به او رسید و در دولت خاتمی نیز ادامه یافت.۵۷۵۸ از جمله رخدادهای دوره تصدی وی، وقایع کوی دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۸ بود، که او اعلام کرد تظاهرکنندگانی که به اموال عمومی خسارت زدهاند باید به عنوان دشمنان حکومت محاکمه شوند -جرمی که میتواند مجازات مرگ در پی داشته باشد.۶۲
بازدید روحانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی از بیمارستان صحرایی فما در جریان زمینلرزه بم
موضعگیری در برابر حوادث تیر ۷۸
Emblem-important.svg
در درستی مطالب این بخش از مقاله اختلافنظر وجود دارد.
لطفاً به گفتگوهای صفحهٔ بحث مراجعه کنید.
متن مربوطه در ویکینبشته: سخنرانی حسن روحانی در راهپیمایی مردم تهران در ۲۳ تیر ماه ۷۸
سخنرانی حسن روحانی در راهپیمایی ترتیب داده شده در ۲۳ تیر ۱۳۷۸ و پس از حمله به کوی دانشگاه تهران در ۱۸ تیر به دست شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، یکی از مهمترین فرازهای حیات سیاسی اوست.۶۳ روحانی در سخنان طولانی خود، حمله به کوی دانشگاه تهران را غیرقانونی و خلاف اصول اخلاقی و دینی دانست و با اشاره به مسئولیت شورای عالی امنیت ملی در ریشهیابی این حادثه، قول بررسی و شناسایی و سپردن عوامل آن به دست عدالت را داد. او در بخشی دیگر از سخنانش گفت: "من در همین جا لازم میدانم از دانشجویان عزیز بیدار، هوشیار و قهرمان تشکر و قدردانی کنم که با هوشیاری و با دید نافذشان تا متوجه شدند که این عناصر مفسد و معاند در کنار آنها قرار گرفتهاند، بلافاصله اعلام بیزاری و برائت کردند و خودشان را کنار کشیدند. این نشان هوشیاری و بیداری دانشجویان انقلابی و مسلمان و قهرمان ما است. افرادی که اتوبوس و اموال عمومی را آتش میزنند، آنها که ماشین بیتالمال را آتش میزنند و حتی اتومبیل شخصی افراد را از بین میبرند… بیتردید این افراد دشمن مردم ایران و ارزشهای این مرز و بوم هستند، این اوباش حتی به مساجد هم تعرض کردند. ادامه این وضع برای نظام ما کشور ما و ملت ما قابل تحمل نخواهد بود. دیروز نسبت به این عناصر دستور قاطع داده شد، دیروز غروب دستور قاطع صادر شد تا هر گونه حرکت این عناصر فرصتطلب، هر کجا که باشد با شدت و با قاطعیت برخورد شود و سرکوب شوند. مردم ما شاهد خواهند بود که از امروز نیروی انتظامی، نیروی قهرمان بسیج حاضر در صحنه، با این عناصر فرصتطلب و آشوبگر – اگر جرات ادامه حرکت مذبوحانه داشته باشند- چه خواهند کرد… آن عاملی که امروز ملت ما را متحد کرده است و پیوند ناگسستنی در ملت ما ایجاد کرده است، اسلام و اسلامیت نظام است و مظهر این اسلامیت، رهبری و مقام ولایت است… مسئله ولایت مظهر اقتدار ملی ما است…."۶۴۶۳۶۵
سرلشکر رحیمصفوی بعدها در این باره گفت که در آن زمان پس از پیشآمدن یک درگیری لفظی، روحانی به نفع سپاه رأی داده است و گفته است: «سپاه باید بیاید؛ برای دفع فتنه تهران»۶۶
روحانی در سال ۱۳۹۲، در گفتگویی با روزنامهٔ شرق دربارهٔ وقایع ۱۸ تیر اعلام کرد که تلاش آنها این بوده که بین دانشجویان و انتقادات دانشجویی با آشوبگران و اقدامات تخریبی تفکیک قائل شوند و هدف جمعشدن سریع ناامنی در تهران بوده است. به گفته روحانی «آشوب خیابانی» به صورت امنیتی حل نشد و «کاری که ما در ۱۸تیر کردیم این بود که وقتی دیدیم مسئله به آشوب خیابانی تبدیل شد و دیگر بحث دانشجو و دانشگاه نیست، از خود مردم خواستیم بیایند و اعلام نظر کنند و ماجرا با حضور مردم در ۲۳ تیر تمام شد.» او اقدامات شورا در این وقایع را درست و خردورزانه دانست.۶۷
ریاست گروه مذاکرهکننده در پرونده هستهای
اولین مذاکره هستهای با سه کشور اروپایی، تهران (سعدآباد)، ۲۹ مهر ۱۳۸۲
دوران تصدی روحانی در پرونده هستهای از ۱۳۸۲/۷/۱۴ تا ۱۳۸۴/۵/۲۴ (۶۷۸ روز) بود. این دوران پس از طرح موضوع هستهای ایران در سطح بینالمللی و صدور قطعنامه شدیداللحن آژانس بینالمللی انرژی اتمی آغاز گردید. شورای حکام آژانس، نخست در خرداد ۱۳۸۲ طی یک بیانیه و سپس در شهریور همان سال طی قطعنامهای به پرونده هستهای ایران پرداخته و تلاش کرد تا تعهدات سختی را بر دوش ایران قرار دهد. در این هنگام که مقارن با پیروزی آمریکا در عراق و تشدید فضای جنگ در منطقه بود، جامعه جهانی دچار بحران و تنش بیسابقهای بود و نسبت به روند پیشرفتهای هستهای ایران نیز حساسیت خاصی به وجود آمده بود.۱۰:۱۲۰–۱۲۶
با افزایش تنشها و با توجه به ناسازگاریهای موجود میان وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی، با پیشنهاد کمال خرازی وزیر امور خارجه و موافقت رئیس جمهور و همچنین سایر اعضای جلسه سران نظام، تصمیم گرفته میشود تا با تشکیل یک هسته قوی کارآمد سیاسی-فنی-حقوقی، مسئولیت مذاکرات برعهده حسن روحانی گذاشته شود تا با اختیارات ویژه، برنامه جامعی برای ادامه کار تهیه کند و هماهنگی لازم بین ارگانهای ذیربط را برقرار نماید. بدین ترتیب با حکم سید محمد خاتمی و تأیید سید علی خامنهای، حسن روحانی در تاریخ ۱۳۸۲/۷/۱۴ مسئول پرونده هستهای میشود۱۰:۱۳۸–۱۴۰ و از آن تاریخ، این پرونده بطور کامل به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی محول میگردد. متعاقباً مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی از تهران (سعدآباد) شروع و در ماههای بعد در بروکسل، ژنو و پاریس ادامه مییابد.
روحانی و تیم او که متشکل از دیپلماتهایی بودند که ولایتی و خرازی آنان را به عنوان بهترینهای وزارت امور خارجه معرفی کرده بودند،۱۰:۱۴۱٬۱۰۹ به دلیل شرایط سیاسی-امنیتی و تبلیغاتی که علیه ایران بود، تاکتیک خود را بر گفتگو و اعتمادسازی استوار کردند. بدین صورت که در گام اول از گستردهشدن اتهامات و مجموعه مسائلی که علیه ایران مطرح میشد، ممانعت کردند تا از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل جلوگیری شود. از این رو در مسیر اعتمادسازی، در چند مقطع، برخی فعالیتهای هستهای ایران بصورت داوطلبانه تعلیق شد.
اگرچه همزمان با اعتمادسازی، تثبیت حقوق ایران، کاستن فشارهای بینالمللی، ایجاد شکاف در غربیها و دور شدن از ارجاع پرونده به شورای امنیت،۶۸۶۹۷۰ ایران توانست چرخه سوخت خود را تکمیل کرده و پیشرفتهای قابل توجهی بکند۱۰:۶۶۰–۶۶۷ ولی بعداً به تصمیمات دوران مسئولیت روحانی انتقادات فراوانی مطرح شد.۷۱۷۲۷۳
بعد از روی کار آمدن دولت احمدینژاد، حسن روحانی در تاریخ ۱۳۸۴/۵/۲۴ از سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی، بعد از ۱۶ سال کنارهگیری کرد۷۴۷۵۱۰:۶۰۱٬۵۹۴ و علی لاریجانی به عنوان دبیر جدید منصوب شد۷۶۷۷ و مسئولیت پرونده هستهای را برعهده گرفت. او نیز با سیاستهای دولت جدید کنار نیامد و در تاریخ ۱۳۸۶/۷/۲۸ استعفاء داد و سعید جلیلی جایگزین وی شد.۷۸ با انتخاب حسن روحانی به عنوان هفتمین رئیس جمهوری ایران، این بار مسئولیت مذاکرات هسته ای بر دوش محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجۀ دولت یازدهم و از اعضاء تیم سابق مذاکره کنندۀ حسن روحانی قرار گرفت.
خاطرات هستهای
نوشتار اصلی: امنیت ملی و دیپلماسی هستهای
سالشمار حسن روحانینهفتن
۱۳۲۷ • تولد در سرخه سمنان
۱۳۳۹ • شروع به تحصیل در حوزه علمیه صادقیه در سمنان
۱۳۴۰ • شروع به تحصیل در حوزه علمیه قم
۱۳۴۱ • بازداشت برای نخستین بار به دلیل پخش کردن اعلامیههای آیتالله خمینی در سمنان
۱۳۴۴ • سفرهای تبلیغی و سخنرانی علیه حکومت وقت
۱۳۴۷ • اخذ مدرک دیپلم متوسطه
۱۳۴۸ • شروع به تحصیل در دانشگاه تهران در رشته حقوق قضایی
۱۳۵۱ • دریافت مدرک کارشناسی در رشته حقوق قضایی
۱۳۵۶ • دادن لقب «امام» برای آیتالله خمینی در مراسم بزرگداشت مصطفی خمینی
خروج از کشور به خاطر تحت تعقیب قرار گرفتن توسط ساواک و نهایتا" پیوستن به آیتالله خمینی در پاریس
۱۳۵۷ • بازگشت به ایران در بهمنماه
۱۳۵۸ • ساماندهی ارتش آشفته و پادگانهای از هم پاشیده
• ورود به حزب جمهوری اسلامی تا سال ۱۳۶۶
۱۳۵۹ • انتخاب به نمایندگی مجلس شورای اسلامی تا سال ۱۳۷۹ به تعداد پنج دوره قانونگذاری
• ریاست شورای سرپرستی صدا و سیما تا سال ۱۳۶۲
۱۳۶۱ • عضویت در شورای عالی دفاع تا سال ۱۳۶۷
۱۳۶۲ • معاونت فرماندهی جنگ تا سال ۱۳۶۴
۱۳۶۴ • ریاست ستاد قرارگاه مرکزی خاتمالانبیاء تا سال ۱۳۶۶
• فرماندهی پدافند هوایی کل کشور تا ۱۳۷۰
۱۳۶۵ • عضویت در شورای عالی پشتیبانی جنگ و رئیس کمیسیون اجرائی آن تا ۱۳۶۷
۱۳۶۶ • ورود به جامعه روحانیت مبارز تاکنون
۱۳۶۷ • معاونت جانشین فرماندهی کل قوا تا سال ۱۳۶۸
۱۳۶۸ • دبیر شورای امنیت ملی تا سال ۱۳۸۴
• دریافت نشان درجه دو فتح و مشاور امنیت ملی رئیس جمهور تا سال ۱۳۷۶
• نماینده رهبر ایران در شورای عالی امنیت ملی تاکنون
• مشاور امنیت ملی رئیس جمهور تا سال ۱۳۷۶
۱۳۷۰ • عضو و رئیس کمیسیون سیاسی-امنیتی-دفاعی مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکنون
۱۳۷۱ • رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکنون
• انتخاب به عنوان نایب رئیس مجلس شورای اسلامی تا سال ۱۳۷۹
۱۳۷۳ • شروع به تحصیل در دانشگاه کلدونیان گلاسگو بریتانیا در رشته حقوق عمومی
۱۳۷۴ • اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته حقوق عمومی
• عضو هیأت امنای دانشگاههای تهران و منطقه شمال تا سال ۱۳۷۸
۱۳۷۶ • شروع به تحصیل در دانشگاه کلدونیان گلاسگو بریتانیا در رشته حقوق اساسی
۱۳۷۷ • اخذ مدرک دکتری (Ph.D) در رشته حقوق اساسی
۱۳۷۸ • نماینده مجلس خبرگان رهبری تاکنون
• موفقیت در انتخابات میاندورهای سومین دوره مجلس خبرگان رهبری از حوزه انتخابیه استان سمنان
۱۳۷۹ • دریافت نشان درجه یک نصر از آیتالله خامنهای و مشاور امنیت ملی رئیس جمهور تا سال ۱۳۸۴
۱۳۸۰ • ریاست کمیسیون سیاسی-اجتماعی مجلس خبرگان تا سال ۱۳۸۵
۱۳۸۲ • رئیس تیم هستهای و مذاکرهکننده ارشد ایران با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا از ۱۳۸۲/۷/۱۴ تا ۱۳۸۴/۵/۲۴
۱۳۸۵ • برگزیدگی به عنوان نماینده استان تهران در دورهٔ چهارم مجلس خبرگان رهبری، عضویت در هیأت رئیسه و ریاست دفتر دبیرخانه مجلس خبرگان تا سال ۱۳۸۷
۱۳۸۶ • کسب پروانه وکالت از کانون وکلای دادگستری مرکز به عنوان وکیل پایه یک دادگستری
۱۳۹۰ • نوشتن کتاب امنیت ملی و دیپلماسی هستهای
۱۳۹۲ • ریاست کمیسیون سیاسی-اجتماعی مجلس خبرگان تاکنون
• انتخاب به عنوان هفتمین رئیس جمهور ایران
کتاب امنیت ملی و دیپلماسی هستهای که شرح عملکرد و نیز خاطرات دوران تصدی حسن روحانی به عنوان مسئول پرونده هستهای ایران و در مقام دبیری شورای عالی امنیت ملی است، چگونگی تصمیمگیری در ساختار سیاسی ایران، نقش نهادهای عالیرتبه در پرونده هستهای و تمام مراحل مذاکرات با اروپاییها را با ذکر مستندات روایت میکند. این خاطرات، جزئیات خواندنی و مهمی را شامل میشود که قضاوت دربارهٔ عملکرد این گروه و تصمیمهایی که مقامات و رهبران بلندپایه ایران طی آن گرفتهاند را ممکن میسازد.۷۹
انتشار این کتاب در دورانی که روحانی و تیم وی به «وادادگی در برابر کشورهای غربی» متهم میشوند و درحالیکه شاهد تشدید دامنه تحریمها و مشکلات سیاسی-اقتصادی ناشی از رویکرد اتمی و تصمیمات جانشینان او هستیم، نوعی پاسخ به تاریخ و حضور در برابر هیئت منصفه افکار عمومی است.۷۹
کتاب امنیت ملی و دیپلماسی هستهای، در دوازده فصل و هفت پیوست در ۱۲۰۹ صفحه نگارش شده و نخستین کتاب فراگیر در موضوع انرژی هستهای ایران است که تاکنون به چاپ رسیده و در دسته کتابهای تاریخ شفاهی ایران قرار میگیرد.
رویکرد مردمی به این کتاب انگیزهای برای چاپ چندباره آن در هنگامه کوتاهی شده و در زمستان ۱۳۹۱ برای بار پنچم چاپ گردید.۸۰۸۱ گزیدهای از این کتاب نیز تحت عنوان «روایت تدبیر و امید» همراه با تصاویری از مذاکرات در ۵۵۲ صفحه، در اسفند ۱۳۹۱ منتشر شده است.
شیخ دیپلمات
گرچه حسن روحانی به عنوان رئیس شورای سرپرستی سازمان صدا و سیما، رئیس کمیسیونهای دفاع و سیاست خارجی مجلس و پس از آن با مقام نایب رئیسی مجلس و دبیری شورای عالی امنیت ملی، در نقش یک دیپلمات، ظاهر شده و دیدارها و گفتگوهای پرشماری را با سران کشورهای بیگانه تجربه کرده بود ولی ریاست و حضور او در نشستهای هستهای بود که انگیزهای گردید تا به وی عنوان «شیخ دیپلمات» را دادند.
« اینکه به من عنوان دیپلمات یا سیاستمدار یا عنوان مشابه دیگری لقب میدهند، شاید به این دلیل است که من هشت سال در مجلس رئیس کمیسیون سیاست خارجی و شانزده سال دبیر شورای عالی امنیت ملی بودم و در این مدت ملاقاتهای خارجی فراوان و گاهی سفرهای خارجی داشتم و به مدت ۲۲ ماه مسئول پرونده هستهای بودم شاید همه اینها زمینه شد تا به من عنوان دیپلمات داده شود. »
حسن روحانی در گفتگو با خبرگزاری ایلنا۸۲
این عنوان برای نخستین بار در آبان ۱۳۸۲ در تیتر صفحه اول روزنامه نوپای شرق نقش بست۸۳۸۴ و بعد از آن بارها در رسانههای داخلی و خارجی فارسیزبان تکرار شد و به نظر برای همیشه برای او ماندگار شد. روحانی تنها شیخ عضو تیم مذاکرهکننده هستهای ایران تا به امروز بوده است.
پیروزی در یازدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری
نوشتار اصلی: حسن روحانی در انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۹۲)
نوشتار(های) وابسته: روزشمار حسن روحانی از برگزیدگی تا تحلیف ریاستجمهوری
حسن روحانی، در روز ۲۲ فروردین ۹۲، با شعار «دولت تدبیر و امید» در میان هوادارانش رسماً اعلام کاندیداتوری کرد.۸۵ در این همایش که با حضور جمعی از حامیان و مسؤولین برگزار شد، یاسر و فاطمه، فرزندان هاشمی رفسنجانی نیز حضور داشتند.
روحانی که پیشتر اعلام کرده بود مستقل میآید،۸۶ در همایش اعلام کاندیداتوری خود گفت: رئیس جمهوری باید مسئولیت را به عهده بگیرد که ملی باشد نه حزبی.۸۷ وی تدوین «منشور حقوق شهروندی» را از جمله اولویتهای خود در صورت انتخاب برای ریاست جمهوری عنوان کرد و گفت: دولت من، دولت تدبیر و امید است و گفتمان آن، "نجات اقتصاد، احیای اخلاق و تعامل با جهان" است.۸۸۸۷ در ۳۱ اردیبهشت ۹۲، حسن روحانی به همراه ۷ نامزد دیگر برای انتخابات ریاست جمهوری تأیید صلاحیت شدند.۸۹
در ۷ خرداد ۹۲، پس از آنکه حسن روحانی در برنامه زنده تلویزیونی، کلیدی را به عنوان «کلید تدبیر» به مردم نشان داد، ستاد انتخاباتی وی اعلام کرد که «کلید» نماد ستاد انتخاباتی اوست.۹۰
« بعد از پایان انتخابات ریاست جمهوری که الحق مردم در این راه سنگ تمام گذاشتند و شکوهی آفریدند و صحنهای را خلق کردند که حتی دشمنان را به حیرت وادار کرد، هیچکس نتوانست در این انتخابات زیبا و با شکوه در داخل و خارج تردید کند. »
حسن روحانی، سخنرانی در مجلس تیر ۱۳۹۲۹۱
حسن روحانی در عصر یازدهم خرداد ۱۳۹۲ در حسینیه جماران، در میان خیل هوادارانش که شعار "درود بر خاتمی، سلام بر روحانی"، "درود بر هاشمی، سلام بر روحانی"، "صلی علی محمد بوی بهشتی آمد"، "سران در حصر ما آزاد باید گردند"، "موسوی و کروبی آزاد باید گردند"، "درود بر موسوی، سلام بر روحانی" و "درود بر موسوی، سلام بر کروبی" سر میدادند و پلاکاردهایی با تصویر سید محمد خاتمی، هاشمی رفسنجانی، حسن روحانی، میرحسین موسوی و مهدی کروبی در دست داشتند، حضور یافت. در جریان سخنرانی، روحانی ضمن اشاره به غنی سازی اورانیوم و بهرهبرداری اولین سانتریفیوژ در دوران اصلاحات و بازدید وی و میرحسین موسوی از فعالیتهای هستهای انجام شده، در سخنانی اظهار داشت که افتخار مربوط به فناوری هستهای از آن دولت اصلاحات و دولت سازندگی است و عدهای تازه به دوران رسیده بر سفره آماده نشستهاند. روحانی در پایان اعلام کرد که "یک کلمه به صورت مبهم بگویم: امسال یعنی سال ۹۲، سال ۸۸ نخواهد شد، شما را از صندوق رأی دور نکنند.»۹۲ پس از سخنرانی و به دنبال برخی شعارها در حمایت از سید محمد خاتمی و علیاکبر هاشمی رفسنجانی، سه تن از اعضای ستاد روحانی از جمله سعید الله بداشتی، رئیس ستاد جوانان و دانشجویان حامی حسن روحانی دستگیر شدند. کمی بعد ستاد حسن روحانی و محمدرضا عارف در بیانیههایی جداگانه این عمل نیروی انتظامی را محکوم کرده و خواهان آزادی جوانان دستگیر شده، گشتند.۹۳ در اولین مستند تبلیغاتی حسن روحانی، سید محمد خاتمی پس از چهار سال در رسانه ملی دیده شد.نیازمند منبع در این مستند که بخشهایی از آن به حضور هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی و حجتالاسلام محمدی گلپایگانی در میتینگ تبلیغاتی حسن روحانی اختصاص داشت، خاتمی و هاشمی رفسنجانی به حمایت از عملکرد وی در شورای عالی امنیت ملی و در رابطه با مذاکرات هستهای پرداختند.۹۴
سفر انتخاباتی به مشهد در تاریخ ۲۲ خرداد ۱۳۹۲
در سومین مناظره انتخاباتی ۱۳۹۲، محمدباقر قالیباف، اظهار داشت که روحانی زمانی که شورای عالی امنیت ملی بوده است، به دانشجویان برای برگزاری یادبود کوی دانشگاه مجوز نداده است. اما روحانی در جواب گفت: «شما میگفتید اجازه دهید دانشجویان بیایند، به شکل گازانبری برای آنها برنامه دارید و کار را تمام میکنید، اما من گفتم راه این نیست، اگر میخواهید اینها را به خیابان بیاورید و بعد گازانبری اینها را محاصره کنید و برایشان پرونده درست کنید این کار را نکنید. اگر میخواهید مجوز بدهید باید آزاد بگذارید، نقطه آغاز و مقصد مشخص باشد و تظاهرات بکنند.»، قالیباف نیز در پاسخ او گفت که این حرف گازانبری که روحانی میگوید درست نیست و ادامه داد «من در مقابل لباسشخصیها ایستادم و گفتم کسی خلاف قانون نکند و هزینهاش را دادم. حرفم این بود که آن زمان میگفتم به دفتر تحکیم اجازه بدهیم طبق قانون احزاب تجمع کنند»۹۵ مهدی امینی زاده، عضو سابق شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت، همان شب طی مصاحبهای، اظهارات محمدباقر قالیباف دربارهٔ حوادث کوی دانشگاه را تکذیب کرد.۹۶۹۷
حامیان حسن روحانی در میتیگ انتخاباتی وی در نیشابور
جمهوری اسلامی ایران
Emblem of Iran.svg
سیاست و حکومت ایران
ارکان نظام جمهوری اسلامی ایراننمایش
هیئت دولتنمایش
رهبراننمایش
رئیسجمهوراننمایش
نخستوزیراننمایش
معاونان اولنمایش
رئیسان مجلس خبرگاننمایش
رئیسان مجلسنمایش
رئیسان قوه قضائیهنمایش
رئیسان سازمان صدا و سیمانمایش
انتخابات
نمایش
نمایش بحث ویرایش
در روز ۱۸ خرداد ۱۳۹۲ میتینگ انتخاباتی حسن روحانی با حضور هزاران نفر در داخل و اطراف ورزشگاه شهید شیرودی با مجریگری رضا رشیدپور برگزار شد. ستاد وی به پوشش ناکافی این رخداد در صدا و سیما اعتراض کرد.۹۸
در روز ۱۹ خرداد ۱۳۹۲ یک خبرگزاری و یک وبگاه اصولگرا، خبری مبنی بر احتمال بررسی مجدد صلاحیت روحانی و احتمال رد صلاحیت وی در جلسهٔ بیستم خرداد شورای نگهبان منتشر کردند که روز بعد عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان این خبر را تکذیب کرد. حسن روحانی در پاسخ به سؤال خبرنگاری که پرسیده بود آیا احتمال رد صلاحیت وی توسط شورای نگهبان وجود دارد، پاسخی نداد و فقط لبخند زد.۹۹۱۰۰۱۰۱۱۰۲چند روز بعد سحام نیوز (وبسایت حزب اعتماد ملی) وابسته به مهدی کروبی، به نقل از یکی از بزرگان نظام چنین نوشت که ماجرای مربوط به بررسی مجدد صلاحیت روحانی صحت داشته و روز بیستم خرداد در جلسه شورای نگهبان با محوریت تصویب بودجه، احمد جنتی در رابطه با بررسی مجدد صلاحیت وی سخن گفته است و با واکنش تعدادی از اعضای شورای نگهبان و تهدید آنها به ترک جلسه مواجه گردیده و به همین دلیل از ادامه آن منصرف شده و به دستور وی اخبار مربوط به آن نیز به کلی تکذیب شده است.۱۰۳
در نیمه شب ۲۰ خرداد ۱۳۹۲، محمدرضا عارف، دیگر کاندیدای اصلاح طلبان از ادامه رقابتها انصراف داد و هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی، سید حسن خمینی، و علیاکبر ناطق نوری طی صدور اطلاعیه تحت عنوان جبهه اعتدالگرایان، از کاندیداتوری حسن روحانی رسماً حمایت کردند.۱۰۴ ساعتی بعد دختر آیتالله خمینی، زهرا مصطفوی، نیز که پیش از این در نامهای به سید علی خامنهای تجدید نظر در رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی را درخواست کرده بود، طی بیانیهای از سوی جمعیت زنان جمهوری اسلامی ایران، رسماً از کاندیداتوری حسن روحانی حمایت کرد.۱۰۵ به دنبال انصراف عارف از ادامهٔ کاندیداتوری، روحانی ضمن صدور بیانیهای از وی تشکر کرد. چند ساعت بعد هاشمی رفسنجانی نیز در جمع جوانان فعال سیاسی اصلاحطلب و اصولگرا رسماً اظهار داشت که با احترام نسبت به همهٔ نامزدها به حسن روحانی رأی خواهد داد.۱۰۶ پس از هاشمی، محمد شریعتمداری نیز رسماً از کاندیداتوری حسن روحانی حمایت کرده و از محمدرضا عارف تشکر کرد.۱۰۷ در شبانگاه سهشنبه، بیست و یکم خرداد ۱۳۹۲، مجمع روحانیون مبارز طی صدور بیانیهای ضمن تشکر از انصراف محمدرضا عارف رسماً از کاندیداتوری حسن روحانی حمایت کرد.۱۰۸ جمع کثیری از هنرمندان و فرهنگیان و ۲۵۵ تن از اساتید دانشگاههای کشور نیز طی صدور بیانیههایی جداگانه حمایت خود را از وی اعلام کردند. آیتالله یوسف صانعی، سید هادی خامنهای و مصطفی معین از حامیان بعدی روحانی بوند. در روز رأی گیری پس از آن که محمدرضا عارف رأی خود را در صندوق انداخت، اعلام کرد که به نفع حسن روحانی از رقابتها کنار کشیده است.۱۰۹ روحانی روز ۲۴ خرداد ۱۳۹۲ با حضور در مسجد امام رضا در شهر ری رأی خود را به صندوق انداخت.۱۱۰
حسن روحانی بنا بر اطلاعیه وزارت کشور که در ۲۵ خرداد ۱۳۹۲ منتشر شد با کسب ۱۸٬۶۱۳٬۳۲۹ رای در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری در ایران (۵۰٫۷۱٪ کل آرا) رسماً به عنوان هفتمین رئیس جمهور ایران برگزیده شد.۱۱۱
حسن روحانی پس از اعلام پیروزی وی در انتخابات، در پیام پیروزی و در اولین اظهارات رسمی خود ضمن تشکر از مردم و رهبر انقلاب، صراحتاً از حمایتهای علی اکبر هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی تشکر کرد و گفت: «بیشک نقش امیدآفرین آیتالله هاشمی رفسنجانی و حجتالاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی که از چهرههای درخشان نظام در این خیزش خروش بودند شایسته قدرشناسی است.»۱۱۲
مواضع و دیدگاههای سیاسی
موضعگیری و سیاست داخلی
نوشتار اصلی: دیدگاههای حسن روحانی در سیاست داخلی
دیدگاههای حسن روحانی در خصوص سیاست داخلی؛ تأکید بر فراجناحی بودن و شایستهسالار محوری کابینه، عدم تعهد دولت به احزاب و جناحهای مختلف و وامدار نبودن به آنها، تثبیت جامعه به سمت رسانههای داخلی و خوشآمدگویی به تکثر و تنوع دیدگاهها و دوری گزیدن از هر گونه خودسری؛ افراط و تفریط میباشد.۱۱۳وی همچنین وعده داده است تا انجمن صنفی روزنامهنگاران را فعال نماید.۱۱۴
تحصن مجلس ششم
روحانی تحصن نمایندگان مجلس ششم را «نشانگر نهاد جدید دمکراتیک ایران و اعتراض یک نهاد به عملکرد یک نهاد دیگر» دانست و گفت این بحثها ثابت میکند ایران کشور آزادیست.۱۱۵
انتخابات سال ۸۸
او در مصاحبه با روزنامه شرق، حوادث پس از انتخابات ۸۸، را تا روز جمعه ۲۹ خرداد ۸۸ و بعد از آن متفاوت دانست و گفت اعتراضات پس از آن روز میبایست به شیوه دیگری طرح میشد و همه مسائل به قانون سپرده میشد. اصولگرایان با اشاره به سخنرانی او در ۲۳ تیر ۷۸ او را به سکوت متهم میکردند.۱۱۶
روحانی تا کنون هیچ گونه موضع رسمی در قبال اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۸۸ وقوع تقلب در انتخابات و اقدام میرحسین موسوی و مهدی کروبی در حمایت از معترضان اتخاذ نکرده است و از همین روی از سوی اصولگرایان افراطی «ساکت فتنه» لقب گرفته است.۱۱۷۱۱۸ روحانی پیش از انتخابات ریاست جمهوری در سخنرانی خود در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران گفت: «ما باید در این انتخابات کاری کنیم که مردم به صندوق رای اطمینان پیدا کنند. هیچ خیانتی در کشور بالاتر از خیانت به صندوق ملی نیست باید تردیدها را برطرف کنیم... چرا لیست کنار صندوقها محرمانه تلقی میشود؟ مردم باید از آرای خود آگاه شوند و بعد باید بلافاصله در سایت وزارت کشور منعکس شود. همزمان با وزارت کشور افکار عمومی هم باید بتوانند آرا را جمع بزنند... باید کاری کنیم که انتصابات به انتخابات تبدیل شوند... حضور مردم یک اعتراض طبیعی بود، اما ادامه آن را نمیپسندیدم چرا که ادامه آن نمیتوانست مسئله را حل کند، پیشنهاد من این بود که ۲۰ درصد صندوقها را به صورت تصادفی بشماریم و اگر اختلافات بسیار بود همه صندوقها بازشماری شود. اما این پیشنهاد عملی نشد، بنابراین به نظر من ادامه تظاهرات خیابانی نیز ثمری نداشت.» وی در ادامه گفت: «فتنه از سال قبل از سال ۸۸ بود ای کاش وقتی حرکت خلاق قانون در صدا و سیما انجام گرفت، مسئولین اقدام میکردند.» او همچنین ضمن اشاره به تلاش خود در شورای عالی امنیت ملی برای رفع حصر آیتالله حسینعلی منتظری به دانشجویان وعده داد که تمام تلاش خود را برای آزادی زندانیان سیاسی و کسانی که بدون محاکمه در حبس و حصر قرار گرفتهاند، انجام دهد.۱۱۹
دانشگاه و احزاب
حسن روحانی معتقد است دانشجویان باید بار فقدان احزاب فعال را بکشند و همچنین دانشگاهها بهتر است به شکلی فعال عمل کنند. وی در اواخر سال ۱۳۹۱ از شکسته شدن فضای کنونی دانشگاهها و فعالتر شدن در حوزه سیاسی و همچنین افراطیگرایی برخی جریانات دانشجویی انتقاد کرده بود. وی معتقد است که همواره جریانهای افراطی در دانشگاهها وجود داشته است و گاهی احساسات بر عقل و تدبیر پیروز میشده است و مشکلات را عملاً دو چندان میکرده است. وی میگوید بایستی شرایطی را فراهم کنیم تا قانونگرایی در جامعه حکمفرما شود. این کار نیز با تدبیر و مدیریت میسر است. حالا شرایط ایران عادی نیست، بلکه شرایط فوقالعاده است؛ و لذا بهتر است، جدا از اندیشههای صرف اصلاحطلبانه و یا اصولگرایانه، بیشتر به فکر زدودن مشکلات ملت باشیم.۱۲۰
رابطه با دیگر قوا
حسن روحانی دربارهٔ تعامل قوه مجریه با دو قوه دیگر میگوید «تعامل و رابطه رئیس مجریه با دو قوه قضاییه و مقننه چارچوبش همانی میباشد که قانون اساسی ما وضع کرده است و همان است که مطلوب مردم است. این تعامل رابطهای است که منافع مردم را تأمین میکند هنگامی که تعامل بین قوا به گونهای باشد که مردم احساس بکنند منافع آنها کمتر مد نظر است خدایی نکرده با یک مسایلی شخصی یا بخشی مطرح میشود این همانجایی است که مردم را نگران میکند.»۱۲۱
رسانه و مطبوعات
« منبع جوشان امید، تدبیر و اعتدال، حسن روحانی نیست، بلکه منبع جوشان آن، ملت است. حسن روحانی مثل همه آدمهاست و فرقی با دیگران ندارد، معجزهگر یا معجزه قرن و دهه نیست و معجزهای ندارد و اتصال ویژهای به آسمان و پشت پرده هم ندارد. معجزه را حُسن تدبیر، وحدت ملی، ایثار کارکنان نظام، هماهنگی و انسجام و وحدت ایجاد میکند. »
سخنرانی حسن روحانی در مراسم تودیع و معارفه وزرای کشور دولت دهم و دولت یازدهم۱۲۲
حسن روحانی میگوید خواسته دولت این است که رسانهها یک طرفه عمل نکنند و از آنجا که احزاب ما به آن صورت فعایت ندارند، قسمتی از فعالیت احزاب بر عهده رسانهها میباشد. در این میان این رسانهها هستند که با کار خود ناظر پی در پی بر حکومت و به خصوص دولت هستند. وی بر این باور است نقد دلسوزانه رسانهها میتواند به نظام و دولت یاری برساند. وی وعده داده است که ارتباط خوبی مابین رسانهها و دولت در دولت تدبیر و امید برقرار خواهد شد و ارتباط دولت با رسانهها دو طرفه خواهد بود.۱۲۳
نظارت استصوابی
در ۲۸ مرداد ۱۳۹۴ و در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی، حسن روحانی، رییس جمهوری در نشست مشترک هیات دولت و استانداران سراسر کشور، با بیان این که مجلس شورای اسلامی آینده متعلق به یک حزب و جناح نخواهد بود، گفت : «مگر مجلس اول که در آن زمان حتی شورای نگهبان وجود نداشت بهترین مجلس تاریخ این کشور نبود؟.. شورای نگهبان «چشم» است و نمیتواند کار «دست» را بکند. این نظر مقام معظم رهبری و گفته قانون اساسی ماست و مگر میشود جناحی بگوید که من یک خم رنگرزی پیدا کردهام که میتوانم آنجا را به هر رنگی که بخواهم درآورم؛ اینگونه نیست. ما جایی را در کشور نداریم که بخواهد افراد صالح و دلسوز را که میخواهند با استفاده از تجربیاتشان به کشور خدمت کنند حالا از هر جناحی که باشند رد صلاحیت کند. تمام گروهها و دستهجات سیاسی قانونی مورد احترام هستند. همه از نظر دولت برابرند و آن جایی که باید بگوید فردی برای شرکت در انتخابات صالح است یا نه هیأتهای اجرایی هستند و ما هیأت اجرایی نداریم که یک جناح را تأیید صلاحیت کند و یک جناح دیگر را تأیید صلاحیت نکند. شورای محترم نگهبان ناظر است نه مجری. مجری انتخابات دولت است. دولت مسئول برگزاری انتخابات است و دستگاهی هم پیشبینی شده که نظارت کند تا خلاف قانون صورت نگیرد. شورای نگهبان چشم است و چشم نمیتواند کار دست را بکند، نظارت و اجرا نباید مخلوط شوند باید به قانون اساسی کاملاً توجه کرده و عمل کنیم.» ۱۲۴
موضعگیری و سیاست خارجی
نوشتار اصلی: دیدگاههای حسن روحانی در سیاست خارجی
حسن روحانی در اجلاس شانگهای (۲۰۱۴)
خلاصه گفتمان سیاست خارجی حسن روحانی؛ آرمانخواهی واقعگرایانه، قدرتجویی بینالمللی محاسبهگرانه، تعامل با نظم بینالمللی، موازنه قدرت بر اساس مفهوم اعتدال، تنشزدایی به ویژه با همسایگان و رویکرد هزینه-فایده میباشد.۱۲۵ حسن روحانی دربارهٔ هدف ورودش به انتخابات ریاست جمهوری گفته بود «ما برای اینکه به اهداف ملی دست پیدا کنیم و برای اینکه کشور را از تحریم ظالمانه نجات دهیم و برای اینکه روابطمان را با دنیا براساس تعامل سازنده بنیانگذاری کنیم در این عرصه ورود کردهایم.»۱۲۶
رابطه با آمریکا
وی دربارهٔ رابطه با آمریکا میگوید رابطه ایران با آمریکا مسئله پیچیده و دشواری است؛ ساده نیست. زخم کهنهای وجود دارد که باید درمان شود. دنبال افزایش تنش نخواهیم بود. عقل سلیم هم حکم میکند دولت و کشور به فکر آینده باشند و ترمیم گذشته. هرگونه سخن گفتن با آمریکاباید بر مبنای منافع و احترام متقابل و از موضع برابر باشد.۱۲۷روابط امروز ایران با آمریکا در حد دشمنی و تخاصم است، باید سعی کنیم این حد را با برنامهریزی و تدبیر پایین آوریم و حداقل روابط را از دشمنی به تنش برسانیم. در وضعیت کنونی قادر نیستیم بگوییم با آمریکا میخواهیم تنشزدایی کنیم زیرا امروز بحث تهدید و تخاصم است. در ۸ یا ۱۰ سال پیش میشد اما امروز در مرحله دیگری قرار گرفتهایم.۱۲۸
پس از پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری، باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا با ارسال نامهای پیروزی وی را تبریک گفت و روحانی نیز به نامه اوباما پاسخ داد. خبر ارسال این نامه و محتوای آن یک ماه پس از آغاز کار دولت یازدهم در ۲۶ شهریور ۱۳۹۲ به وسیله مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران منتشر گردید.۱۲۹
روحانی در سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل(۲۰۱۳)، دربارهٔ رابطه با آمریکا خاطر نشان کرد:
«ایران به دنبال تعامل سازنده بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک با دیگر کشورهاست و در این چارچوب در پی افزایش تنش با ایالات متحده آمریکا نیز نیست. من سخنان امروز پرزیدنت اوباما را با دقت دنبال کردم؛ در صورت عزم سیاسی رهبران آمریکا و خودداری از دنبال کردن منافع گروههای فشار جنگ طلب، میتوان به چارچوبی برای مدیریت اختلافات رسید. در این چارچوب موضع برابر، احترام متقابل و اصول مسلم شناخته شده بینالمللی باید مبنا باشد؛ البته در این زمینه انتظار ما از واشنگتن شنیدن صدای واحد است.»۱۳۰
روحانی در ۵ مهر ۱۳۹۲، هنگام بازگشت به ایران در فرودگاه جان اف کندی با رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، پرزیدنت باراک اوباما مکالمه تلفنی کرد.۱۳۱ این اولین ارتباط مستقیم سران دو کشور در سطح رئیس جمهور بود.
رابطه با انگستان
در ۲ مهر ۱۳۹۳، حسن روحانی با نخست وزیر انگلیس، دیوید کامرون، به عنوان عالیترین مقام اجرایی انگلستان دیدار کرد.۱۳۲ این اولین دیدار سران دو کشور در سطح عالیترین مقام اجرایی بود.
پرونده هستهای
نوشتار اصلی: دیدگاهها و سیاست حسن روحانی در پرونده هستهای و تحریمها
سیاست حسن روحانی در مسئله هستهای ایران، تلاش برای خروج پرونده ایران از شورای امنیت در کنار تکمیل فناوری هستهای در کشور است.۱۳۳ حسن روحانی میگوید هم برای ایران و هم برای دشمنان و کشورهای غربی تنها روش، گفتگو و مذاکره است. مقصود دولت بایستی در نهایت این باشد که تحریمها زدوده شود؛ چرا که به سود ملت ما نمیباشد. اینکه در کدام نشست و به چه شکل موضوع لغو تحریمها را مطرح کنیم، یک تاکتیک مذاکراتی است. باید مقداری راهکارها و لحن و ادبیاتمان تغییر کند. ضمن اینکه به نظم جهانی انتقاداتی دارم اما به معنی تقابل با دنیا هم نیست. باید به نوعی با دنیا در تعامل باشیم که هزینههایمان را کاهش دهیم و خود را به مقاصدی که در سند چشمانداز است نزدیک کنیم. اگر غرب حقیقتاً" به دنبال اعتماد نسبت به فعالیتهای هستهای ایران است روشی جز مذاکره ندارد و ما هم برای نیل به حقوقمان و شکستن تحریمها و گذر از مسیری که اکنون دشمن برای ما به وجود آورده است مذاکره بهترین روش است. در جهان سیاست خارجی نیاز است به دنبال یارگیری باشیم. در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی ۳۵ کشور وجود دارد که باید از میان آنها یارگیری کنیم تا به مقصودمان برسیم. حسن روحانی گفته است بایستی اسلوبی را برگزینیم که ایران را به هدفش برساند نه راهی که تکبیرآفرین باشد. یکی از مجالهایی که برای آمریکاییها موجود است در صحنه ۱+۵ است. اگر آنها قصد دارند در خصوص پرونده هستهای سخن بگویند مذاکرات فرصت مناسبی است، اما اینکه آمریکا به جلسات میآید و سختگیری و مقاومت نابجا میکند فرصتی است که از دست میرود.۱۳۴ او معتقد است دوره تعلیق غنی سازی گذشته است ولی باید اعتماد بینالمللی برای غنی سازی ایران را جلب کرد.۱۱۵
بحران سوریه
حسن روحانی در مورد جنگ داخلی سوریه گفته است: حل معضلات سوریه بر عهده مردم سوریه است. تصمیمگیر نهایی نسبت به عاقبت سوریه؛ ملت سوریه است. البته ما با تروریسم، جنگ داخلی و دخالتهای کشورهای دیگر موافق نیستیم. دولت کنونی سوریه باید به عنوان دولت در نظر همه کشورهای جهان باشد. در انتخاباب ۲۰۱۴ نظر ملت سوریه هر چه بود، حاکم خواهد شد. وی بر لزوم حضور دولت کنونی (بشار اسد) تا انتخابات ۲۰۱۴ تأکید کرد.۱۳۵۱۳۶
روز قدس و تحریف سخنان روحانی
حسن روحانی در گفتگو با خبرنگاران در حاشیه راهپیمایی روز قدس، گفت: «در منطقه ما در سایه اشغال سرزمین فلسطین و قدس عزیز، زخمی بر بدن دنیای اسلام نشسته و این یادآور آن است که مردم مسلمان این حق تاریخی خود را فراموش نخواهند کرد و در برابر ظلم و تجاوز ایستادگی خواهند کرد.» اما دو خبرگزاری ایسنا و تسنیم، به نقل از حسن روحانی نوشته بودند: «رژیم صهیونیستی زخمی است که سالها بر بدن دنیای اسلام نشسته است و این زخم باید از بین برود.»۱۳۷ این خبر، بازخورد فراوانی در بسیاری از خبرگزاریهای خارجی داشت، به طوری که بنیامین نتانیاهو پس از انتشار این خبر گفت: «روحانی زودتر از آنکه ما انتظار داشتیم چهره واقعی خود را نمایان ساخت.» اما بعد از مشخص شدن تحریف سخنان روحانی توسط خبرگزاریها و اینکه وی جملهای مبنی بر «از بین بردن اسرائیل» به کار نبرده است، نخستوزیر اسرائیل آنچه را که نقل قول اشتباه برخی خبرگزاریهای داخلی ایران از سخنان حسن روحانی رئیس جمهوری منتخب خواند، محکوم کرد.۱۳۸۱۳۹ روز بعد، روزنامه کیهان نیز سخنان تحریف شده حسن روحانی را بار دیگر در صفحه اول خود منتشر ساخت.۱۴۰
تبریک عید سال نوی عبری به همه یهودیان در توییتر منسوب به روحانی
هنگام غروب روز ۱۳ شهریور ۱۳۹۲ (۴ سپتامبر ۲۰۱۳)(۵۷۷۴ یهودی)، در صفحه توییتر منسوب به حسن روحانی، فرارسیدن سال نوی عبری، روش هشنه به همه یهودیان به خصوص یهودیان ایران تبریک گفته شد. در این پیام تبریک آمده بود: "در حالی که خورشید در تهران غروب میکند، برای همه یهودیان به ویژه یهودیان ایرانی، روش هشنه مبارکی را آرزومندم." روز پنجشنبه، ۱۴ شهریور (۵ سپتامبر) خبرگزاری فارس به نقل از محمدرضا صادق، به عنوان مشاور رئیس جمهوری، نوشت که "حسن روحانی حساب توئیتر ندارد." با این حال دفتر حسن روحانی از تکذیب انتساب این حساب توئیتری به رئیس جمهوری و این پیام تبریک به یهودیان خودداری کرد. این پیام تبریک واکنش بسیاری از رسانههای اسرائیلی و آمریکایی را برانگیخت.۱۴۱ در روز پنجشنبه (۵ سپتامبر) محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی نیز در پیامی در صفحه توییتر خود، روش هشنه را به یهودیان تبریک گفته و ضمن رد نفی هولوکاست از سوی ایران، نوشت: "ایران هرگز هولوکاست را نفی نکرده است."۱۴۲۱۴۳ این در حالی است که روابط ایران و اسرائیل در طول تاریخ جمهوری اسلامی در پایینترین سطح ممکن قرار داشته است. کمی بعد، روحانی در مصاحبه با آسوشیتدپرس اعلام کرد که اکانت شخصی در توئیتر ندارد و اکانتهای موجود از سوی دوستانش اداره میشوند.۱۴۴
محکومیت کشتار یهودیان و غیریهودیان توسط نازیها
حسن روحانی در ۳ مهر ۱۳۹۲ در مصاحبه با کریستین امانپور، خبرنگار شبکه سی ان ان، ضمن محکوم کردن کشتار یهودیان و غیریهودیان توسط نازیها گفت:
«من قبلاً گفتم که من یک مورخ نیستم و زمانیکه بحث دربارهٔ ابعاد حوادث تاریخی به وجود میآید، مورخان هستند که باید بازتاب از خود نشان دهند اما در کل من میتوانم بگویم که هرگونه جرمی که در تاریخ علیه بشریت به وجود آمده است، از جمله جرمی که نازیها علیه یهودیان و غیریهودیان انجام دادند، تا جایی که به ما مربوط میشود، سزاوار سرزنش و محکومیت است.»۱۴۵
گفتگوی توییتری با رئیس توییتر۱۴۶۱۴۷۱۴۸
جک دورسی رئیس و یکی از بنیانگذاران شبکه اجتماعی توییتر در یکی از توییتهای خود در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۹۲، حسن روحانی را خطاب قرار داده و نوشت: "عصر به خیر رئیس جمهور، آیا شهروندان ایران میتوانند توییتهای شما را بخوانند؟"
توییتر منسوب به روحانی در پاسخ به آقای دورسی نوشت: «عصر به خیر جک، همان طور که به کریستین امانپور هم گفتم تلاش میکنم تا مردم کشورم بتوانند به راحتی به تمام اطلاعات جهانی دسترسی داشته باشند، چون این حق آنهاست.»
دورسی هم از پاسخ روحانی سپاسگذاری کرده و نوشت: «اگر کمکی برای محقق کردن این موضوع از دست ما برمیآید، لطفاً اطلاع دهید.»
رئیس توییتر پیش از این هم ورود رئیس جمهوری ایران را به این شبکه اجتماعی خوشآمد گفته و آن را الهامبخش خوانده بود.
اقتصاد
« در برنامه مدون من علاوه بر راه حلهای برای رفع این مشکلات، راه حلهای کوتاه مدتی یک ماه و ۱۰۰ روزه برای حل مشکلات ومعضلات اقتصادی، اجتماعی و سیاست داخلی و خارجی پیش بینی شده است که ما میتوانیم در یک فرصت کوتاه شاهد تحول اقتصادی باشیم »
برنامه با دوربین سیما۱۴۹
نوشتارهای اصلی: دیدگاههای اقتصادی حسن روحانی، دیدگاههای حسن روحانی دربارهٔ اشتغال و بیکاری و دیدگاههای حسن روحانی دربارهٔ یارانه
دیدگاههای اقتصادی حسن روحانی رئیس جمهور ایران در بلند مدت توسعه اقتصادی و در کوتاه مدت افزایش قدرت خرید خانوارها، رشد تولید ملی، افزایش کافی سرمایهگذاری، اجرایی شدن سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و بهتر شدن فضای کسبوکار میباشد.۱۵۰ حسن روحانی معتقد است در کوتاه مدت، بهتر شدن وضع اقتصادی مردم باید با افزایش قدرت خرید خانوارها و کم شدن فاصله درآمدی دهکهای بالا و پایین محقق شود. وی کسب این اهداف را در گرو تولید ثروت ملی و توزیع عادلانه ثروت ملی میداند. حسن روحانی بر این باور است که اگر ثروت ملی تولید نشود، باید فقر توزیع شود. وی میگوید تولید ثروت ملی باعث افزایش درآمد واقعی سرانه میگردد و توزیع عادلانه ثروت ملی با هدف افزایش کمکهای مستقیم و غیرمستقیم به قشرها کمدرآمد میباشد. روحانی مقصود اقتصادی دولت تدبیر و امید را در دوره ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶، افزایش درآمد واقعی خانوارهای ایرانی و افزایش کمکهای مستقیم و غیرمستقیم به قشرها کمدرآمد برشمرده است.۱۵۱ او گام اول دولت خود را احیای سازمان مدیریت و برنامه خوانده است. حسن روحانی به توزیع بهینه یارانهها، کنترل نقدینگی و تورم، افزایش رشد اقتصادی، کاهش واردات اعتقاد دارد.۱۵۲
حسن روحانی گفته است با توجه به آثار مخرب تورم در اقتصاد خانوار و در سطح ملی، مهار تورم با جدیت و با چهار روش در «دولت تدبیر و امید» دنبال خواهد شد.۱۵۳
وی اعتقاد دارد که در کنار یارانه نقدی باید یارانه کالایی نیز به دهکهای پایین جامعه داده شود، چراکه در دولت تدبیر و امید، هدف این است که در بخش اقتصادی، آرامش به مردم داده شود و مردم برای کالاهای اساسی خود نگران نباشند. وی با تأکید بر اینکه صدقه گرفتن افتخار نیست، بلکه صدقه دادن افتخار است، گفت: ما باید به نحوی حرکت کنیم که وضع مالی مردم خوب شود تا مالیات دهند و در واقع به سمتی برویم که دست دولت به سمت ملت دراز باشد نه برعکس آن.۱۵۴
دیدگاهها و سیاستهای حسن روحانی
Rouhani logo.png
ن • و • ب
... دیدگاهها و سیاستها ...
اقتصاد • اشتغال و بیکاری • یارانه • سیاست داخلی
سیاست خارجی • پرونده هستهای و تحریمها •
اجتماع و فرهنگ
... آثار ...
کتابها
مقالهها
... نشستهای خبری ...
۵ • ۴ • ۳ • ۲ • ۱
... مصاحبهها و گفتگوها ...
روز قدس ۱۳۹۲ • گفتگوی زنده تلویزیونی
NBC • CNN • PBS
واشنگتون پست • بان کی مون • بازگشت از نیویورک
... سخنرانیها ...
در ۲۳ تیر ماه ۷۸ • همایش افق رسانه ملی • جمع روحانیون
جمع پیشکسوتان جهاد و شهادت • تنفیذ
تحلیف • رای اعتماد به وزیران
روز رای گیری رای اعتماد به وزیران
مجمع تشخیص مصلحت نظام
معارفه وزیر امور خارجه • مجلس خبرگان
جمع امامان جمعه • اجلاس سران سازمان شانگهای
جمع فرماندهان سپاه • مقاله در واشینگتن پست
رژه نیروهای مسلح • در آیین بازگشایی مدارس
در سازمان ملل متحد • نشست خلع سلاح هستهای
انجمن آسیایی شورای روابط بین الملل آمریکا
ایرانیان مقیم آمریکا
نشست وزرای خارجه جنبش عدم تعهد
نشست مشترک مجلس و دولت
سیاستهای اجتماعی و فرهنگی
نوشتار اصلی: دیدگاههای اجتماعی و فرهنگی حسن روحانی
ورزش
حسن روحانی میگوید «ورزش بسیار مهم است ورزش یک امر حاشیهای نیست ورزش حرفهای و قهرمانی هم سر جای خودش اهمیت دارد وقتی که در مسابقات بینالمللی قهرمانان ما حضور پیدا میکنند گاهی اعتماد ملی هم درست میکند وقتی میبینند ورزشکاران ما با چه قدرتی با چه روحیهای وارد عمل میشوند آثار معنوی هم دارد ورزش آثار اخلاقی و دینی دارد ورزش حرفهای برای ما امروز یک ضرورت از نظر غرور ملی و کشوری هست و اهمیت دارد و باید به آن توجه ویژه بشود مخصوصاً در ورزشهایی که جوانهای ما توجه ویژه نسبت به آن دارند.»۱۵۵ حسن روحانی بر این باور است ورزش محتاج نگاهی استراتژیک از سوی دولت است و در عین حال سیاسی کردن آن را هم به هیچ وجه صلاح نمیداند. وی میگوید من اساساً ورزش را یکی از موارد تقویت همبستگی جامعه میدانم.۱۵۶
اقوام
حسن روحانی بارها در مناظرات و بیانیههای خود دربارهٔ موضوع پرداختن به مطالبات اقلیتهای قومی و مذهبی اظهار نظر کرد. وی در بیانیه شماره ۳ که اختصاصاً در این رابطه بود، برنامههای خود را در این باره در ۱۰ بند توضیح داد. از جمله موضوعاتی که به آنها اشاره کرده تدریس زبان مادری ایرانیان (کردی، آذری، عربی و...) بطور رسمی در سطوح مدارس و دانشگاهها دراجرای کامل اصل ۱۵ قانون اساسی است.۱۵۷ روحانی همچنین بر تبعیض وارده بر اقوام و تغییر نگاه امنیتی نسبت به اقوام و فرهنگهای ایرانی نیز تأکید کرد. او همچنین در سفرهای استانی اش نشستهای اختصاصی با سران اقوام همچون دیداری اختصاصی با مردم عرب در اهواز داشت. پیش از آن نیز شیوخ عرب اهواز را در میتینگ انتخاباتی اش به تهران دعوت کرد و با آنها گفتگو کرد.۱۵۸ روحانی بر این باور است که اقوام این سرزمین از لحاظ حقوقی و شهروندی با یکدیگر برابر خواهند بود.۱۵۹
جوانان
روحانی اعتقاد دارد جوانان باید خود را فرزندان جامعه روحانیت و روحانیون بدانند. وی میگوید بایستی توجه داشته باشیم که سر و کار ما با ظاهر و جسم جوانان نیست بلکه با اندیشه ایشان است و جز با راه سعه صدر و قول سدید راه دیگری موجود نیست.۱۶۰ حسن روحانی گفته بود روزی که همه جوانهای ما شاغل بودند و بیکار نبودند آن روز جشن میگیریم.۱۶۱ وی برای جوانان راهکارهایی مثل تغییر زیربنایی نگاه به امور جوانان، به کارگیری و همیاری همه مردم به ویژه جوانان در امور کشوری، پیگیری راهکارهای ارتباط مستقیم جوانان با مسئولان و تشخیص صحیح و دقیق احتیاجات جوانان و به و جود آوردن پل ارتباطی بین نسلها با توجه به مقتضیات زمان را پیشنهاد داده است.۱۶۲
گرایش و طبقهبندی سیاسی
از اصولگرایی تا اصلاح طلبی
حسن روحانی عضو جامعه روحانیت مبارز متعلق به اصولگرایان و در عین حال رهبر حزب اعتدال و توسعه و از چهرههای نزدیک به اصلاح طلبان است.
وی در دوره اصلاحات، محافظهکار قلمداد میشد اما پس از کنارهگیری از دبیری شورای امنیت ملی به سیاستمداری منتقد تبدیل شد و از محمود احمدی نژاد انتقادهای شدیدی کرد.۱۶۳ او در سالهای اخیر با اصلاح طلبان و چهرههای اصلاح طلب قرابت بیشتری داشته است.
او در گفتگوی تلویزیونی در جریان تبلیغات انتخاباتی گفت: "من یک اعتدال گرا هستم و با اصولگرایان و اصلاح طلبان معتدل آشنایی دارم و با آنان در ارتباطم و در این ۳۰ سال تفکراتم تغییر نکرده و افراط گرا نبودم. من همیشه با اصولگرایان و اصلاحطلبان آشنا و نزدیک بوده و کار کردهام، امروز نیز این مسیر را طی میکنم؛ در این سی و چند سال مسیر و خطم تغییر نکرده و هیچگاه افراط گرا نبودم لذا امروز نیز نماینده کسانی هستم که اعتدال را دوست دارند."۱۶۴
او در سخنرانی خود در میان مدیران صداوسیما پیش از آغاز کار دولتش گفت: «کابینه من یک کابینه کاملاً فراجناحی خواهد بود و تکیه آن بر شایستگی خواهد بود و از آنجا که این دولت هیچ تعهدی به هیچ حزب و جناحی نداده است، وامدار هیچ حزب و جناحی هم نیست؛ شایستهترین افراد از هر حزب و جناحی که باشند، البته به شکل اعتدال و میانهروی برای خدمت به مردم برگزیده خواهند شد.»
او در جریان سخنرانی خود در جلسات رأی اعتماد مجلس گفت: «من با اصلاح طلب یا اصولگرا بودن افراد مشکلی ندارم، اما چیزی که اهمیت دارد این است که در دولت تدبیر و امید باید بر اساس خط مشی اعتدال عمل کنند.»
گفتمان عقلانیت، اعتدال و اصلاحات
روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۰، انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۴ وانتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ رهبری حزب اعتدال و توسعه را بر عهده داشت که در این سه انتخابات به ترتیب از سید محمد خاتمی، اکبر هاشمی رفسنجانی و میرحسین موسوی حمایت کرد.۱۶۵
وی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ رسماً از سوی اکبر هاشمی رفسنجانی و همچنین سید محمد خاتمی حمایت شد.۱۶۶۱۶۷
محمدرضاعارف کاندیدای رسمی اصلاح طلبان درانتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ به درخواست سید محمد خاتمی و به نفع حسن روحانی از کاندیداتوری کناره گرفت. پس از این کناره گیری، روحانی ضمن تشکر از عارف و خاتمی، در نامهای به سید محمد خاتمی نوشت: "باور دارم که گفتمان «عقلانیت و اعتدال و اصلاحات» میتواند مطالبات به حق مردم را دنبال کند و به حقوق اساسی ملت، کارآمدی دولت، هماهنگی قوا و تعامل مؤثر با رهبری بزرگوارِ نظام، مدد رساند."۱۶۸ او در این نامه از گفتمان مورد نظر خود تحت عنوان گفتمان "عقلانیت، اعتدال و اصلاحات" یاد کرد.
وی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ در سخنانی که به صورت زنده در اخبار ساعت ۲۱ شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش میشد گفت: «بیشک نقش امیدآفرین آیتالله هاشمی رفسنجانی و حجتالاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی که از چهرههای درخشان نظام در این خیزش خروش بودند شایسته قدرشناسی است.»۱۶۹
« وزیران من فرماندهان کهنهکار هستند نه سربازان میدان »
سخنرانی حسن روحانی در روز رایگیری وزیران پیشنهادی مجلس، ۲۴ مرداد ۱۳۹۲۱۷۰
حسن روحانی در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ (شعارها، برنامهها ، حامیها) و انتخاب کابینه خود، بسیار به اصلاح طلبان نزدیک شد؛ از همین رو بسیاری چرخش آرام گرایش سیاسی وی از سوی اصولگرایی به سمت اصلاح طلبی را تأیید میکنند.
ریاست جمهوری
از برگزیدگی تا آغاز به کار
نوشتار اصلی: روزشمار حسن روحانی از برگزیدگی تا تحلیف ریاستجمهوری
سال ۱۳۹۲
تنفیذ، تحلیف و معرفی کابینه
نوشتارهای اصلی: مراسم تحلیف یازدهمین دوره ریاست جمهوری در ایران و روزشمار ریاستجمهوری حسن روحانی (۱۳۹۲)
نوشتار(های) وابسته: تأیید کابینه حسن روحانی و دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران
در تاریخ ۱۲ مرداد ۱۳۹۲ حکم ریاست جمهوری حسن روحانی توسط سیدعلی خامنهای رهبر ایران تنفیذ گردید و پس از آن مراسم تحلیف وی در تاریخ ۱۳ مرداد در مجلس شورای اسلامی برگزار شد.۱۷۱۱۷۲۱۷۳۱۷۴ حسن روحانی در انتهای سخنرانی خود در مراسم تحلیف درخواست بررسی و سابقهٔ کاری اعضای کابینهٔ پیشنهادی دولت تدبیر و امید را به ریاست مجلس ارائه داد که پس از آن توسط دبیر مجلس متن نامه و فهرست اعضای کابینه خوانده شد. بعد از جلسات بررسی رأی اعتماد، نمایندگان به ۱۵ وزیر پیشنهادی رأی اعتماد دادند اما محمدعلی نجفی، وزیر پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش، جعفر میلی منفرد، وزیر پیشنهادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مسعود سلطانی فر، وزیر پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان موفق به کسب رأی اعتماد مجلس نشدند. حسن روحانی دو روز بعد به ترتیب، علیاصغر فانی، جعفر توفیقی و رضا صالحی امیری را به عنوان سرپرست وزارتخانههای مذکور منصوب نمود. روحانی طی روزهای بعد به تدریج سایر اعضای کابینه را نیز مشخص کرد. او در ۲۷ مهر ۱۳۹۲ طی نامهای به علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، برای تصدی وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم تحقیقات و فناوری و وزارت ورزش و جوانان، به ترتیب علی اصغر فانی، رضا فرجی دانا و رضا صالحی امیری را به مجلس معرفی نمود، که فانی و فرجی دانا موفق به اخذ رأی اعتماد شدند، اما وزارت ورزش و جوانان همچنان بی وزیر ماند. در ۱۲ آبان ۱۳۹۲ نصرالله سجادی به عنوان سومین وزیر پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان به مجلس شورای اسلامی معرفی شد.۱۷۵ اما او نیز موفق نشد رأی اعتماد نمایندگان را بدست آورد.۱۷۶ حسن روحانی در عصر ۱۹ آبان ۱۳۹۲، محمود گودرزی را به عنوان چهارمین وزیر پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان دولت یازدهم به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد.۱۷۷ نهایتاً محمود گودرزی توانست به عنوان وزیر ورزش و جوانان از مجلس رأی اعتماد بگیرد.۱۷۸ در ۲۹ مرداد ۱۳۹۳، رضا فرجی دانا، وزیر علوم توسط مجلس استیضاح و برکنار شد. روحانی نیز بلافاصله محمدعلی نجفی را به عنوان سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منصوب کرد. در ۳۰ مهرماه ۱۳۹۳، محمود نیلی احمدآبادی طی نامهای توسط روحانی به عنوان وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس معرفی گردید۱۷۹ که او نیز موفق به کسب رأی اعتماد از مجلس نشد. نهایتاً در ۲۰ آبان ۱۳۹۳ حسن روحانی طی نامهای به علی لاریجانی، فخرالدین احمدی دانش آشتیانی را برای تصدی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس معرقی کرد.۱۸۰ اما دانش آشتیانی نیز بعنوان چهارمین وزیر پیشنهادی علوم نتوانست از مجلس رأی اعتماد بگیرد.۱۸۱ حسن روحانی در ۲۸ آبان ۱۳۹۳ پس از عدم اعتماد مجلس به فخرالدین احمدی دانش آشتیانی در نامهای به رئیس مجلس شورای اسلامی، محمد فرهادی را به عنوان پنجمین وزیر پیشنهادی علوم معرفی کرد۱۸۲ و محمد فرهادی توانست رأی اعتماد مجلس را کسب کرده و وزیر علوم شود. در ۳ تیر ۱۳۹۴، علی اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش توسط مجلس شورای اسلامی استیضاح گردید که در نهایت طرح استیضاح وی رأی نیاورد و او بعنوان وزیر آموزش و پرورش ابقاء گردید. وزرا، معاونین و اعضای کابینه دولت یازدهم عبارتند از:
کابینهٔ حسن روحانی
وزیران
ر. وزیر وزارتخانه ر. وزیر وزارتخانه
۱ فانی آموزشوپرورش ۱۰ دهقان دفاع
۲ واعظی ارتباطات ۱۱ آخوندی راه وشهرسازی
۳ علوی اطلاعات وامنیت ۱۲ نعمتزاده صنعت وتجارت
۴ طیبنیا اقتصاد ۱۳ فرجیدانا←فرهادی علوم
۵ ظریف امورخارجه ۱۴ جنتی ارشاد
۶ هاشمی بهداشت ۱۵ رحمانیفضلی کشور
۷ ربیعی تعاون،کار،رفاه ۱۶ نامدار زنگنه نفت
۸ حجتی جهادکشاورزی ۱۷ چیتچیان نیرو
۹ پورمحمدی دادگستری ۱۸ گودرزی ورزش و جوانان
معاونان ریاست جمهوری
معاون اول رییسجمهور: اسحاق جهانگیری
ر. معاون معاونت ر. معاون معاونت
۱ شریعتمداری معاون اجرایی ۶ نوبخت مدیریت و برنامهریزی
۲ ستاری علمی و فناوری ۷ شهیدی بنیاد شهید
۳ انصاری معاون پارلمانی ۸ مولاوردی زنان و خانواده
۴ امینزاده معاون حقوقی ۹ ابتکار محیط زیست
۵ صالحی انرژی اتمی ۱۰ نجفی←سلطانیفر میراث فرهنگی
توافق موقت ژنو با ۱+۵
نوشتار اصلی: توافق موقت ژنو بر روی برنامه هستهای ایران
با آغاز به کار دولت روحانی، فصل جدیدی در مذاکرات هستهای ایران و پنج بعلاوه یک گشوده شد. در ۱۴ شهریور ۱۳۹۲ رئیسجمهور به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی، دستور بازگشت پرونده هستهای ایران به دستگاه دیپلماسی کشور را صادر کردو محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه، ریاست تیم مذاکره کننده هستهای ایران را بر عهده گرفت.۱۸۳ چند ماه پس از آغاز دور جدید مذاکرات هستهای در ۳ آذر ۱۳۹۲ توافق موقت ژنو بر روی برنامه هستهای ایران منعقد گردید.
سال ۱۳۹۳
نوشتار اصلی: روزشمار ریاستجمهوری حسن روحانی (۱۳۹۳)
استیضاح وزیر علوم
نوشتار اصلی: استیضاح رضا فرجیدانا
مهم ترین اتفاقی که در سال ۱۳۹۳، در دولت یازدهم رخ داد، استیضاح وزیر علوم، رضا فرجی دانا، توسط مجلس آن هم پس از افشای سه هزار بورسیۀ غیرقانونی در دولت نهم و دهم بود که در نهایت به برکناری وی منجر گردید.۱۸۴
سال ۱۳۹۴
نوشتار اصلی: روزشمار ریاستجمهوری حسن روحانی (۱۳۹۴)
توافق جامع هستهای با ۱+۵
نوشتار اصلی: برجام
یک سال و چند ماه پس از انعقاد توافق موقت ژنو در ۱۳ فروردین ۱۳۹۴ و پس از چندین دور مذاکرات فشرده، تفاهم هستهای لوزان دربارهٔ چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک پیرامون برنامه هستهای ایران میان ایران و ۱+۵ منعقد گردید تا متن سند جامع نیز تا ۱۰ تیر ۱۳۹۴ تدوین شود.۱۸۵ در نهایت پس از چندین دور مذاکرات فشرده تیم ایران و نمایندگان پنج بعلاوه یک در سهشنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴، توافق جامع هسته ای وین یا برنامه جامع اقدام مشترک میان ایران و پنج بعلاوه یک منعقد گردید که به موجب آن در مقابل محدودیت هایی در برنامه هسته ای ایران، تحریم های شورای امنیت و اتحادیه اروپا علیه ایران لغو می گردید.۱۸۶ بسیاری معتقدند توافقهای بزرگ صورت گرفته میان ایران و پنج بعلاوه یک، فصل جدیدی را در روابط ایران و غرب بخصوص ایالات متحده آمریکا خواهد گشود.
فعالیتهای علمی–پژوهشی
حسن روحانی در کنار مسئولیتهای اجرایی، به فعالیتهای علمی نیز پرداخته است. روحانی استاد پژوهشی مرکز تحقیقات استراتژیک میباشد.۳۱ وی از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۸، عضو هیئت امنای دانشگاههای تهران و منطقه شمال بوده و از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۲، ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک را برعهده داشتهاست.۱۲ از او کتب و مقالاتی به زبانهای فارسی، انگلیسی و عربی ترجمه شدهاست.
روحانی مدیرمسئول نشریات «راهبرد»، «فصلنامه بینالمللی روابط خارجی» و «Iranian Review of Foreign Affairs» (به زبان انگلیسی) بودهاست که همگی دارای درجه علمی-پژوهشی هستند.نیازمند منبع
روحانی همچنین عضو هیئت تحریریه فصلنامه علمی-پژوهشی «حکومت اسلامی» است که وابسته به پژوهشگاه اندیشه سیاسی اسلام دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری است
